روزنامه در تلویزیون

بنزین ارزان، یارانه نیست؟

در روزی که تحریم محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران تیتر اصلی اغلب روزنامه های ایران بود، افتتاح چند پروژه در جریان سفر حسن روحانی به آذربایجان شرقی هم مورد توجه برخی روزنامه ها قرار گرفت. پروژه هایی که مهمترینش افتتاح فاز نخست نیروگاه سیکل ترکیبی هریس و طرح های توسعه ای شرکت پالایش نفت تبریز بود. نقل قول رییس جمهوری درباره خودکفایی در فرآورده های نفتی در روزنامه “جهان صنعت” مورد توجه قرار گرفت و “کیهان” هم تصویری از مراسم افتتاح در پالایشگاه تبریز را در گوشه ای از صفحه اول منتشر کرد.

سرمقاله امروز “دنیای اقتصاد” با تیتر پرسشی “بنزین ارزان، یارانه نیست؟” که به طور مشترک توسط دکتر فرخ قبادی و دکتر رضا مبصری نگاشته شده به بررسی موضوع پرچالش این روزهای اقتصاد ایران می پردازد. این مقاله توضیحات تکمیلی نویسندگان درباره مقاله ای است که پیش از این در دنیای اقتصاد چاپ کرده و به دلیل معنایی که برای مفهوم “هزینه فرصت” در نظر گرفته بودند با انتقاداتی مواجه شد که سرمقاله امروز دنیای اقتصاد، به یکی از آنها که در روزنامه “مردم سالاری” منتشر شده بود پاسخ داده است. در مقاله قبلی نویسندگان دنیای اقتصاد آمده بود: این نکته که بنزین متعلق به خودمان است، در این واقعیت تغییری نمی‌دهد که ارزش واقعی این بنزین (یعنی هزینه فرصت آن) هر لیتر ۹۴/  ۰ دلار است که با دلار ۱۱۵۰۰ تومانی به ۱۰۸۱۰ تومان بالغ می‌شود. اینکه دولت ما باید چنین «یارانه‌ای» به ساکنان کشور بدهد یا ندهد، مقوله دیگری است که سیاستمداران در مورد آن تصمیم‌گیری می‌کنند. اما سیاستمداران باید از هزینه فرصت بنزین آگاه باشند و بدانند که با قطع یا کاهش این یارانه، چه برنامه‌هایی می‌توانست به اجرا درآید. با توجه به هزینه فرصت، سیاستمدار خواهد دانست که اگر فقط ۱۰ درصد از مصرف روزانه بنزین در کشور کاسته شود، هر روز ۹ میلیون لیتر بنزین صرفه‌جویی می‌شود که ارزش سالانه آن به رقمی در حدود ۵/ ۳۵ هزار میلیارد تومان بالغ می‌شود.

در سرمقاله امروز “دنیای اقتصاد” آمده است: کشور ما از موهبت خدادادی منابع انرژی فسیلی فراوان برخوردار است. صرف‌نظر از شرایط کنونی که تحریم‌ها صادرات نفت ما را دشوار ساخته، در شرایط عادی ما می‌توانیم نفت و گاز یا محصولات تولیدشده با استفاده از آنها (نظیر برق) را صادر کنیم و از این راه درآمد سرشاری کسب کنیم و این درآمد را صرف بهبود زیرساخت‌ها، آموزش یا بهداشت کنیم یا سرمایه‌گذاری‌های مولد را در کشور افزایش دهیم. حال اگر ما با ارزان نگه‌داشتن قیمت حامل‌های انرژی در بازار داخلی، مصرف آنها را تشویق کنیم، سوای مشکلات عدیده زیست‌محیطی، گزینه صادرات بیشتر را قربانی کرده‌ایم. این روشی است که «آژانس بین‌المللی انرژی- IEA» برای محاسبه یارانه انواع حامل‌های انرژی در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می‌دهد.

نویسندگان، در سرمقاله “دنیای اقتصاد” بخشی از گزارش آژانس بین‌المللی انرژی را مورد استناد قرار داده اند که «قیمت‌های بالاتر نفت در سال ۲۰۱۸ موجب افزایش یارانه‌های مصرف سوخت‌های فسیلی در سطح جهان شده است… . آمارهای جدید مربوط به سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهند که یارانه‌های مذکور در این سال بیش از ۳۳ درصد افزایش یافته و به ۴۰۰ میلیارد دلار رسیده است.»

به نوشته “دنیای اقتصاد” از گزارش آژانس بین‌المللی انرژی می‌توان چند نتیجه گرفت: اول اینکه فروش حامل‌های انرژی به قیمت‌هایی ارزان‌تر از قیمت‌های جهانی (هزینه فرصت آنها) به ساکنان کشور یا کشورهای دیگری که به آنها گوشه چشمی داریم، یارانه نامیده می‌شود. هم کوبا، هم ونزوئلا، وهم کشور خودمان، نه‌تنها سوخت را به قیمت ارزان‌تر (یارانه‌ای) به ساکنان کشور خود می‌فروشند، بلکه عمدتا براساس ملاحظات سیاسی، همین روش را در مورد برخی کشورهای دیگر نیز به کار می‌برند.

دوم اینکه فروش حامل‌های انرژی به قیمتی کمتر از هزینه فرصت آنها (در این مورد قیمت جهانی این حامل‌ها)، خواه انرژی متعلق به خود کشور تولیدکننده باشد و خواه آن را از کشورهای دیگر خریده و به ساکنان کشور خود یا کشورهای دیگر فروخته باشد، در ماهیت یارانه بودن آن تغییری نمی‌دهد. (گذشته از هر چیز، مگر یارانه نقدی که دولت ما به شهروندان می‌پردازد یا دلار ۴۲۰۰ تومانی که به برخی از واردکنندگان واگذار می‌شود و در حقیقت همه یارانه‌های گوناگونی که دولت ما توزیع می‌کند، از محل بیت‌المال که متعلق به خودمان است پرداخت نمی‌شود؟). سوم اینکه هرچه قیمت انرژی در بازار جهانی بالاتر رود و به بیان دیگر هزینه فرصت حامل‌های انرژی افزایش یابد، یارانه پرداخت‌شده برای این محصولات عدد بزرگ‌تری خواهد بود.

• افزایش 2 برابری تولید بنزین در 7 سال ( ابرار اقتصادی )
• افزایش 2 برابری تولید بنزین در 7 سال ( اخبار صنعت )
• جهش تولید بنزین یورو (‌ اقتصاد سرآمد )
• تولید بنزین در کشور به 74 میلیون لیتر می رسد ( اقتصاد ملی )
• اجماع فرا جناحی برای اقتصاد غیر نفتی ( اسکناس )
• تولید بنزین یورو 5 به 74 میلیون لیتر رسید  (‌هدف اقتصاد )
• خودکفایی در فرآورده های نفتی ( جهان صنعت )
• دومینوی بهره برداری ها به طرح یک میلیارد دلاری پالایشگاه اصفهان رسید ( مناقصه و مزایده )
• جهش قیمت نفت ( مواجهه اقتصادی )
• اجماع ملی برای اقتصاد غیر نفتی ( شروع )
• افزایش 2 برابری تولید بنزین در 7 سال ( تجارت )