تلویزیون نفت

گفت‌و‌گو با دکتر جمشید پژویان، اقتصاددان و استاد دانشگاه علامه طباطبایی

در ایران دولت‌ها از کدام مکتب اقتصادی پیروی می‌کنند؟

خبرنگار: به نظر می‌رسد در ایران هیچ‌وقت معلوم نیست که دولت‌ها در حوزه اقتصاد پیرو کدام مکتب هستند؟ این‌ور هستند یا آن‌ور؟ به نظر می‌رسد یا از این طرف بام  می‌افتند یا از آن طرف و بیشتر پیرو آنارشیسم هستند تا هر مکتب اقتصادی دیگر.

اول این را عرض کنم، مجموعه ساختار حکومتی ما یک اشکال بزرگ و عمده دارد و آن این است که تمام تشکیلاتی که دید کوتاه‌مدت دارند فعال هستند. روسای جمهور در ابتدا به چهار سال اول فکر می‌کنند و اگر دومرتبه انتخاب شوند 8 سال، دیگر تمام است و دل‌شان می‌‌خواهد در چهار سال اول همان‌طور که اتفاق هم افتاده- من اسم دولت‌های خاص را نمی‌ برم- که می‌خواهند همان چهار سال اول قیچی و افتتاح کنند. چیزهایی را هم افتتاح کنند که در کوتاه‌مدت جواب می‌دهد و معلوم نیست فایده‌اش در بلندمدت چیست.

مجلس ما هم چهار ساله است. نماینده مجلس دلش می‌خواهد در همان چهار سال اول به امید اینکه انتخاب شود تا می‌تواند لوله آب را افتتاح کند، جوی آب خیابان‌ها را گشادترکند و…. هیچ‌کدام به فکر این نیستند که از سیاست‌های بلندمدت اقتصادی و اجتماعی بهره بگیرند. تنها جایی که ما داریم و این خاصیت را دارد- بارها هم گفتم- مجمع تشخیص مصلحت است. چون آنها دوره خاصی ندارند، ولی متاسفانه در چارچوب وظایف مجمع تشخیص مصلحت سیاست‌گذاری‌های اقتصادی دیده نشده یا حداقل این است که در این مدت دنبالش نبوده و اجرا نکردند.

مجمع تشخیص مصلحت می‌تواند برنامه‌های اقتصادی بلندمدت را اجرا کند

خبرنگار: یعنی به عقیده شما تشخیص مصلحت می‌تواند برنامه‌های توسعه‌ای را اجرا کند؟

می‌تواند برنامه‌های اقتصادی بلندمدت را اجرا کند، چون آن دید کوتاه‌مدت را ندارد. اینها یک مشکل جدی است برای همان سیاست‌های ساختاری که گفتم. وقتی برف می‌آید و یک گردنه‌ای را می‌بندد و شما برف‌روبی می‌کنید و رد می‌کنید یعنی از سیاست‌های کلان استفاده می‌کنید تا راه باز شود، فقط راه باز شود تمام است، می‌توانید قیچی کنید، اگر می‌خواهید قیچی کنید. اما برای اینکه جاده را درست و اصلاح کنید، برای اینکه یک خط راه‌آهن طولانی جدید بکشید نیاز به هفت، هشت، 10 سال زمان دارید. در این مدت کسی دیگر این را قیچی می‌کند که شما اصلاً دوست ندارید.

مگر اینکه سیاست‌گذاری را در جایی انجام دهند که هم توانایی لازم را داشته باشد که این سیاست‌ها را تعیین و به اجرا بگذارند و هم این احتمالاً خودش قیچی کند یا می‌داند که در پروسه همین‌هاست، حالا یا خودش یا یارانش. نه اینکه حزب مخالف بیاید و کرسی‌ها را بگیرد و آنها ثمره کاشت اینها را برداشت کنند. اینها یک مجموعه دیدی است که به نظر من در ممکلت ما در هیچ‌کدام از ریاست‌جمهوری‌ها فائق نبوده است.

منبع: اعتماد آنلاین